- Mperkelman, Eugenia- Eva
- School of Education
- Department of Education
- 06 February 2025
- Greek
- 85
- Papaioannou, Aikaterini
- Βραζιλία | capoeira | Paolo Freire | Quilombismo | φυλετικές-κοινωνικές ανισότητες | εκπαίδευση | ενσώματη γνώση | παιδαγωγική της γειτονιάς
- Βραζιλία -- φυλετικές-κοινωνικές ανισότητες
-
-
Η Βραζιλία αποτελεί μια χώρα με τεράστια φυλετική και πολιτισμική ποικιλομορφία. Ο πλούτος αυτός αποτελεί απόρροια του αποικιοκρατικού της προελθόντας, ενός παρελθόντος το οποίο δυστυχώς εξακολουθεί να αφήνει ανοιχτές πληγές. Παρά την έννομη κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων και τα μετέπειτα τεράστια θετικά βήματα που έχουν σημειωθεί από την κατάργηση της δουλείας μέχρι σήμερα, το μεγαλύτερο ποσοστό των μαύρων Βραζιλιάνων έρχεται αντιμέτωπο με τη φτώχεια, τον ρατσισμό και τις διακρίσεις. Ο κύκλος της καταπίεσης διαιωνίζεται από γενιά σε γενιά μέσω πολλαπλών μορφών θεσμικού ρατσισμού οι οποίοι δεν επιτρέπουν την ισότιμη ένταξη τους στην κοινωνία. Έναν από τους βασικούς παράγοντες κοινωνικού σχηματισμού αποτελεί η διαδεδομένη αντίληψη ανωτερότητας του δυτικού πολιτισμού, η οποία επισκιάζει την ιστορία και τον πολιτισμό των Αφροβραζιλιάνων, εγκλωβίζοντας τους σε μία επιφανειακή φολκλορική διάσταση. Έτσι η κυρίαρχη κουλτούρα της χώρας δεν αντανακλά τη βραζιλιάνικη πολυπολιτισμικότητα, αλλά είναι βαθιά ευρωκεντρική. Η κοινωνική αυτή πραγματικότητα διαπερνά και την εκπαίδευση η οποία, με τον μονόπλευρο ευρωκεντρικό της χαρακτήρα, συμβάλει στη διαιώνιση των άνισων κοινωνικών δομών.
Η ανάπτυξη αποαποικιακών-αντιρατσιστικών παιδαγωγικών πρακτικών βασισμένων στο παιδαγωγικό όραμα του σπουδαίου Βραζιλιάνου παιδαγωγού Paolo Freire αποτελεί καθοριστικό βήμα για την άρση των ανισοτήτων. Η παρούσα έρευνα έχει σκοπό, μέσω κριτικής ανασκόπησης της βιβλιογραφίας, να αποδείξει τη φρεϊριανή παιδαγωγική δυναμική της αφροβραζιλιάνικης τέχνης της capoeira. Συγκεκριμένα θα επιχειρήσει να αποδείξει ότι η κατάλληλη παιδαγωγική αξιοποίηση της capoeira μπορεί να ενδυναμώσει την αφροβραζιλιάνικη πολιτισμική και ιστορική ταυτότητα οι οποίες αποσιωπούνται από τους επίσημους εκπαιδευτικούς θεσμούς και ταυτόχρονα να καλλιεργήσει την κριτική συνειδητοποίηση, την ελπίδα, την αλληλεγγύη και τον δημοκρατικό διάλογο, συμβάλλοντας έτσι στον θετικό μετασχηματισμό της κοινωνίας. Επιπρόσθετα θα εξεταστεί ο ρόλος που διαδραματίζει στην capoeira το σώμα ως κοινωνικο-πολιτισμικό φαινόμενο και θα αναδειχθεί η ενσώματη διάσταση της μάθησης. Επιπλέον, θα παρουσιαστεί η σημαντική παιδαγωγική συνεισφορά τοπικών συλλόγων capoeira στη διαμόρφωση ενεργούς πολιτειότητας και στην κοινωνική ένταξη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων.
Η capoeira, η οποία γεννήθηκε μέσα από τους αγώνες απελευθέρωσης των Αφρικανών σκλάβων στη Βραζιλία, αποτελεί ένα διαχρονικό σύμβολο αντίστασης, ελευθερίας και κοινωνικής δικαιοσύνης. Η κληρονομιά της ενσαρκώνει το όραμα του quilombismo, το όραμα για μία δίκαιη, ισότιμη κοινωνία στην οποία θα συνυπάρχουν αρμονικά όλες οι πολιτισμικές-φυλετικές ομάδες της Βραζιλίας. Η πνευματική παρακαταθήκη που αφήνει η capoeira συνεχίζει να εμπνέει και να μεταδίδει πολύτιμα μαθήματα.
-
- Capoeira as a decolonial means of freirian pedagogy in brazil
- English
-
-
Brazil constitutes a country with huge tribal and cultural diversity. This wealth derives from its colonialist past, a past which unfortunately still has open wounds. Despite the lawful abolition of racial discriminations and the next enormous positive steps taken since the abolition of slavery until our days, the majority of black Brazilians face poverty, racism and discriminations. The circle of oppression perpetuates from generation to generation through multiple forms of institutional racism which does not allow their equal incorporation in the society. One of the most essential factors of this social formation is the frequent conception of the superiority of the western civilization, which overshadows the history and the culture of Afrobrazilians, imprisoning them in a superficial folklore dimension. Thus, the country's dominant culture does not reflect the brazilian multiculturalism, but is deeply eurocentric. This social reality also permeates education which, with its one-sided eurocentric character, contributes to the perpetuation of unequal social structures.
The development of decolonial-antiracist pedagogical practices, based on the pedagogical vision of the great Brazilian pedagogue Paolo Freire, constitutes a defining step towards the removal of inequalities. The present research aims, through a critical review of the bibliography, in proving the freirian pedagogical dynamic of the afrobrazilian art of capoeira. More specifically, it will try to prove that the proper pedagogical development of Capoeira can empower the afrobrazilian cultural and historical identity, which is suppressed by the formal educational institutions and simultaneously cultivate the critical consciousness, the hope, the solidarity and the democratic dialogue, thus contributing to the positive transformation of the society. In addition, this study will examine the role that the body, as a sociocultural phenomenon, plays in Capoeira and will bring to surface the embodied dimension of learning. Moreover, it will present the important pedagogical contribution of local groups of Capoeira in forming active citizens and in the social incorporation of vulnerable social groups.
Capoeira, which was born through fights for the liberation of the African slaves in Brazil, constitutes a perennial symbol of resistance, freedom and social justice. Its heritage incarnates the vision of quilombismo, the vision for a just, equal society in which all the cultural-tribal Brazilian groups will co-exist in harmony. The spiritual consignment, which capoeira transmits, continues to inspire and offer valuable lessons.
-