Μετά την ολοκλήρωση της μεταπτυχιακής διπλωματικής μου εργασίας αναφορικά με τη χρήση της Καινής Διαθήκης στα έργα του Αγίου Νεοφύτου, το ενδιαφέρον μου αυξήθηκε, ώστε να επεκταθώ στην παρούσα μελέτη σε επίπεδο διδακτορικού στη χρήση ολόκληρης της Αγίας Γραφής στο τεράστιο και πλούσιο εξάτομο έργο του Αγίου Νεοφύτου του Εγκλείστου. 

Ο Άγιος Νεόφυτος, όπως και όλοι οι Πατέρες και Άγιοι, ζει και εμπνέεται εξολοκλήρου από την Αγία Γραφή. Τα έργα του είναι διαποτισμένα απ’ αρχής μέχρι τέλους από λόγους, φράσεις, γεγονότα, πρόσωπα βιβλικά και γενικότερα από το πνεύμα και τα μηνύματα της Αγίας Γραφής. Η μέθεξης λόγων του Αγίου με Παλαιοδιαθηκικά και Καινοδιαθηκικά χωρία έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, γιατί αποτυπώνονται τελικά στην ερμηνεία της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, οι θεολογικοί συλλογισμοί του Αγίου. Για τον άγιο προέχει η ερμηνεία της Γραφής μέσα από χωρία της οποίας υιοθετεί ο Άγιος.

Με αυτή τη σύνδεση λόγων, καταδεικνύεται ο μεγάλος αγιογραφικός πλούτος του και ιδιαίτερα η θαυμάσια σύνδεση των Διαθηκών, που στη θεολογία του Αγίου λειτουργούσε ως υπόσχεση και εκπλήρωση του σχεδίου του Τριαδικού Θεού για τη σωτήρια του κόσμου. Κατά τον Νεόφυτο, η Παλαιά Διαθήκη ερμηνεύεται διά της Καινής και η Καινή κατανοείται διά της Παλαιάς.

Η παρούσα διδακτορική μελέτη, σκοπό έχει να καταμετρήσει, να συγκρίνει και να αναλύσει μέσω γραφικών παραστάσεων τις αναφορές που χρησιμοποιεί ο Άγιος Νεόφυτος στο ερμηνευτικό του έργο από την Αγία Γραφή. Η μελέτη δεν θα εμβαθύνει στα ποικίλα ερμηνευτικά, θεολογικά και μεθοδολογικά θέματα, που αφορούν στην ερμηνεία της Αγία Γραφής καθ’ αυτήν, αλλά θα περιοριστεί στην καταγραφή των τεχνικών δεδομένων, που θα προκύψουν από την ανάλυση των έργων του Αγίου και σε μία πρώτη ερμηνευτική τους προσέγγιση.

Επιπλέον, η εργασία αυτή έχει σκοπό να ενημερώσει τους επιστήμονες που θέλουν να ασχοληθούν περεταίρω με τις αναφορές του Αγίου στην Αγία Γραφή και αποτελεί συνέχεια της περιορισμένης βιβλιογραφίας σχετικά με το θέμα αυτό. Η κριτική έκδοση των Απάντων του Αγίου Νεοφύτου αποτελεί σταθμό στα θεολογικά γράμματα και πράγματα της Εκκλησίας της Κύπρου. Καθοριστικό ρολό στην κριτική έκδοση των συγγραμμάτων του Αγίου διαδραμάτισε η συντονιστική επιτροπή της όλης έκδοσης, η οποία αποτελείτο από τους καθηγητές της Θεολογικής σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Χρήστο Οικονόμου, γενικό συντονιστή της έκδοσης, Νίκο Ζαχαρόπουλο, Ιωάννη Καραβιδόπουλο† και Δημήτριο Τσάμη†.

Μετά την έκδοση τους, η πατερική βιβλιοθήκη έχει καταστεί πλουσιότερη. Έχουμε πλέον τη δυνατότητα να μελετούμε τη σκέψη και το έργο ενός ακόμη πατέρα της Εκκλησίας. Ενός πατέρα που έζησε απομονωμένος στην Εγκλείστρα του, απομονωμένος στην Κύπρο, σε μια δύσκολη περίοδο κατά την οποία αυτή έπεφτε στα χέρια των Φράγκων. Παρόλα αυτά, ο Άγιος Νεόφυτος δεν υστερεί σε τίποτα των μεγάλων πατέρων της Εκκλησίας. Αυτό καταδεικνύεται συνεχώς με τις διάφορες σχετικές εργασίες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας.

The purpose of this work is to measure, compare and analyse through graphic presentations the reports of Neophyto΄s church, which are mentioned in the Holy Bible. In addition, this work is intended to inform the scientists who wish to receive further information about the Saint and the Holy Bible as well and to follow up the limited bibliography regarding this subject.

The critical version of St. Neophyto΄s collected works is a sign in the theological letters and facts of the Church of Cyprus. Also, a decisive role of the whole edition of St. Neophytos writings were composed by a committee who was consisted from the professors of the faculty of Theology of the University of Thessaloniki, Mr Christos Economou, general editor of the issue, Nikos Zaharopoulos, Ioannis Karavidopoulos and Dimitrios Tsamis†.

After their publication, the patristic library has become richer, and we have the opportunity to study the thought and the work of another Father of the Church. A Father who lived isolated in his Enclosure, isolated in Cyprus, in a difficult period that the island fell into the hands of the Franks. Nevertheless, Saint Neophytos did not lack of the other great Fathers of the Church, and this is constantly proved by the various relative works that are seen the light of publicity.

An important contribution of my counsellor and professor, Mr. Christos Economou, was of great help to me to bring to completion with the right conclusions and thank him warmly for the time he devoted advising and directing me scientifically to complete this study.