Η νέα πραγματικότητα που παρουσιάστηκε παγκοσμίως από την πανδημία του Sars-Cov-2 και οι συνέπειές της είχαν ως αποτέλεσμα τη διαμόρφωση πρωτόγνωρων συνθηκών έκτακτης ανάγκης για τις οργανωμένες κοινωνίες και τους πολίτες τους. Μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα όλες οι υπηρεσίες, όπως και το εκπαιδευτικό σύστημα, κλήθηκαν να οργανώσουν και να σχεδιάσουν ένα εναλλακτικό τρόπο υποστήριξης, αυτόν της εξ αποστάσεως, ώστε να αποφευχθεί η φυσική επαφή και ο συνωστισμός των πολιτών και συνεπώς η μετάδοση του φονικού ιού. Όσο αφορά το εκπαιδευτικό σύστημα που αναλύεται στην παρούσα εργασία, φαίνεται πως η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν η προσέγγιση του πλαισίου της συμπερίληψης, ώστε να μπορούν όλοι οι μαθητές^[1] να προσαρμοστούν σε αυτήν την μέθοδο διδασκαλίας και να βελτιωθούν ακαδημαϊκά και κοινωνικά. Καθοριστικός παράγοντας για την επίτευξη της πρόκλησης της εξΑΕ είναι η ηγεσία του σχολείου που συνήθως αναφέρεται στην διεύθυνση ή στο εκπαιδευτικό προσωπικό, αλλά και στην ενεργή συμμετοχή όλων των εκπαιδευτικών φορέων, δηλαδή των μαθητών, των γονέων και της ευρύτερης κοινότητας. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να διερευνήσει τις αντιλήψεις των εκπαιδευτικών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, που δίδαξαν εξ αποστάσεως λόγω πανδημίας σε τμήμα ένταξης ή ως παράλληλη στήριξη, ώστε να εξεταστεί η εμπειρία τους ως προς τη συμπερίληψη και τη συνεισφορά της ηγεσίας στο εγχείρημα αυτό. Η ποιοτική έρευνα επιλέχθηκε ως κατάλληλη μορφή έρευνας για το εν λόγω θέμα και συγκεκριμένα η μέθοδος συλλογής δεδομένων έγινε μέσω δεκατεσσάρων (14) ημιδομημένων συνεντεύξεων, οι οποίες διεξήχθησαν στο χρονικό διάστημα Απρίλιος – Ιούνιος 2021 σε εκπαιδευτικούς στην Ελλάδα. Οι συνεντεύξεις στη συνέχεια απομαγνητοφωνήθηκαν και επεξεργάσθηκαν με τη μέθοδο θεματικής ανάλυσης. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα οι εκπαιδευτικοί έχουν αναπτύξει μία θετική αντίληψη σε σχέση με την εξΑΕ παρά τις ιδιαίτερες συνθήκες της πανδημίας, ωστόσο θεωρούν πως αυτή δεν μπορεί να αντικαταστήσει την διά ζώσης διδασκαλία. Για τη βελτίωση χρήσης της εξΑΕ θεωρούν απαραίτητη την συνεργασία μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων εκπαιδευτικών φορέων, την εξέλιξη των τεχνολογικών τους δεξιοτήτων και έπειτα την επιμόρφωση σχετικά με την παιδαγωγική τους αξιοποίηση στις ψηφιακές πλατφόρμες. Επιπλέον, δεδομένου ότι αναγνωρίζουν μία πτώση στην επίδοση των μαθητών και δραματικές επιπτώσεις στις κοινωνικές τους δεξιότητες, καθώς λόγω του εγκλεισμού τους ασπάζονται έναν νέο τρόπο ζωής που τον χαρακτηρίζουν τα καταθλιπτικά συναισθήματα και η αδράνεια, είναι απαραίτητη η ριζική μεταρρύθμισή της. Οι προκλήσεις αυτές διαμορφώνουν ένα αναβαθμισμένο ρόλο τόσο των εκπαιδευτικών όσο και της διεύθυνσης του σχολείου, που συμβάλλουν σημαντικά στην οργάνωση, την διατήρηση γόνιμης και συνεχούς επικοινωνίας, τη σύλληψη ενός κοινού οράματος και τη διαμόρφωση ενός συμπεριληπτικού κλίματος. Τέλος, οι εκπαιδευτικοί προτείνουν μία πληθώρα συμπεριληπτικών πρακτικών μεταξύ των οποίων είναι η ενίσχυση της ενεργού συμμετοχής των μαθητών και η αξιοποίηση των εργαλείων της εξΑΕ για τη βελτίωση της δια ζώσης διδασκαλίας.

[1] Στο κείμενό μας, όπου αυτό είναι εφικτό χρησιμοποιείται ο πληθυντικός για όλους τους εμπλεκόμενους στην εκπαιδευτική διαδικασία. Όπου δεν είναι εφικτό, χρησιμοποιείται το αρσενικό ή θηλυκό γένος τυχαίως και αδιακρίτως, χωρίς σεξιστικό υπαινιγμό ή διαφυλικό στερεότυπο, αλλά μόνο για λόγους συντομίας, γενίκευσης και απλοποίησης.

The new reality presented worldwide by the Sars-cov-2 pandemic and its consequences resulted in the creation of unprecedented emergencies for organized societies and their citizens. Within a short period of time, all services, as well as the education system, were called upon to organize and design an alternative way of support, that of distance, in order to avoid physical contact and overcrowding of citizens and thus the transmission of the deadly virus. Regarding the educational system analyzed in the present paper, it seems that the biggest challenge was to approach the context of inclusion, so that all students can adapt to this teaching method and improve academically and socially. A decisive factor in achieving the challenge of distance learning is the leadership of the school which usually refers to the management or the teaching staff, but also to the active participation of all educational institutions, students, parents and the wider community. The purpose of this paper is to explore the perceptions of secondary school teachers, who taught remotely due to a pandemic in special education, in order to examine how their experience approached inclusion and how leadership contributes to this. Qualitative research was selected as an appropriate form of research on this topic and specifically the method of data collection was done through fourteen (14) semi-structured interviews, which were conducted in the period April - June 2021 to special education teachers in Greece. The interviews were then transcribed and processed using the thematic analysis method. According to the results of the teachers, they have developed a positive perception in relation to the distance learning despite the special conditions of the pandemic, however it is considered that it cannot replace face to face teaching. In order to improve the use of distance learning, they consider necessary the cooperation between all the involved educational members, the development of their technological skills and then the training related to their pedagogical evaluation on the digital platforms. In addition, as they recognize a decline in student output and dramatic effects on their social skills, as they embrace a new way of life characterized by depressive emotions and inactivity, a radical overhaul is needed. These challenges shape an enhanced role of both teachers and school management, contributing significantly to organizing, maintaining fruitful and ongoing communication, capturing a shared vision and creating an inclusive climate. Finally, teachers suggest a variety of inclusive practices including the need for active student participation and the evaluation of the tools of distance learning to improve the traditional face to face teaching.