Σε συμπεριληπτικά σχολικά περιβάλλοντα, παρατηρούνται συχνά δυσκολίες στην κοινωνική αλληλεπίδραση και επικοινωνία των μαθητών με ΔΑΦ με τους συμμαθητές τους. Για την ανάπτυξη των εν λόγω ελλειμμάτων τους, o ρόλος του εκπαιδευτικού μπορεί να είναι καθοριστικός, μέσω της υποστηρικτικής του παρέμβασης στο πλαίσιο του σχολείου και της οικογένειας.

Η παρούσα έρευνα-δράσης, αποτέλεσε μελέτη περίπτωσης ενός μαθητή με ΔΑΦ στο γενικό νηπιαγωγείο. Σκοπός της ήταν η διερεύνηση της χρήσης συμπεριληπτικών πρακτικών και εκπαιδευτικών παρεμβάσεων-παράλληλα, αλλά και συνδυαστικά μεταξύ τους-, στην ανάπτυξη και διατήρηση κοινωνικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων του. Υλοποιήθηκε μεικτή έρευνα με συλλογή ποιοτικών δεδομένων, μέσω ημι-δομημένης συνέντευξης και ημερολογίου αναστοχασμού και ποσοτικών δεδομένων, μέσω συμπλήρωσης ερωτηματολογίου σε τρεις διαφορετικές χρονικές περιόδους. Στο ερευνητικό πρόγραμμα αξιοποιήθηκαν αρχές και τεχνικές της δομημένης διδασκαλίας, της εφαρμοσμένης ανάλυσης συμπεριφοράς και της μεθόδου PECS, σε εκπαιδευτικές παρεμβάσεις βασισμένες στα ενδιαφέροντα του μαθητή, αλλά και στην ανάπτυξη επικοινωνίας μεταξύ των ίδιων των συμμαθητών. Συνδυαστικά, αξιοποιήθηκαν και συμπεριληπτικές πρακτικές, όπως η ανάπτυξη συνεργασίας σχολείου-οικογένειας και μεταξύ εκπαιδευτικών, για διαφοροποίηση των δράσεων.

Τα αποτελέσματα της έρευνας, έδειξαν στατιστικά σημαντική βελτίωση του μαθητή με ΔΑΦ σε κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες, καθώς και περιορισμό των αντικοινωνικών του συμπεριφορών. Ο συνδυασμός εκπαιδευτικών παρεμβάσεων και η ποικιλία στον τρόπο εφαρμογής τους, παράλληλα με τη συνεχή ανατροφοδότηση των συμμετεχόντων σε επίπεδο γνώσεων και αποτελεσματικών στρατηγικών, μέσω πρακτικών συμπερίληψης, φάνηκε να συνέβαλαν καθοριστικά στην έκβαση του αποτελέσματος σύμφωνα με τα δεδομένα που συλλέχθηκαν. Περαιτέρω διερεύνηση των ίδιων, αλλά και διαφορετικών στρατηγικών μεθόδων από εκπαιδευτικούς στο συμπεριληπτικό σχολικό περιβάλλον, μπορούν να ενισχύσουν και να εμπλουτίσουν τη σχετική βιβλιογραφία.          

In inclusive school environments, are observed social interaction and communication difficulties in students with ASD and their classmates. To develop their specific deficits, the teacher role can be determined, through his supportive intervention in school and family contexts.

The present action-research, was a case study of a student with ASD in an inclusive preschool setting.  Goal of the study, was to investigate the use of inclusive practices and educational interventions, -parallel and combined with each other-, to the development and maintenance of hi social and communication skills. A mixed-method was applied. Qualitative data collected through semi-structured interview and reflective journal and quantitative data, through completing questionnaire, in three different periods. The research program, utilized  the priciples and techniques of, structrured teaching, applied behavior analysis and PECS method, in educational interest-based interventions but also in the development of communication between the classmates. Combined with them, inclusive practices were utilized, such as the collaborational development between school-family and teachers themselves, for implement accommodations in classroom activities settings.

The study results, showed statistically significant improvement of the student with ASD in his social and communication skills, as well as decrease of his antisocial behaviors. The combination  of educational interventions and the variety in their implementation manner in general school,  parallel to the continual feedback of the participants, with  knowledge and effective strategies through inclusive practices, seemed to contribute decisively to the outcome, according to the data collection.  Further research of the same and different strategies by teachers in the inclusive school settings can potentiate and enrich the relevant literature.